Zweden stond jarenlang bovenaan mijn verlanglijstje. Toch zou het pas in 2015 zijn dat ik voor het eerst in Stockholm kwam. Het was geen liefde op het eerste gezicht. Rond het station waren werken bezig en ik kreeg die eerste uren geen vat op de stad. Ik had ook helemaal geen tijd gehad om mijn citytrip voor te bereiden. Ik wist enkel dat ik naar het ABBA-museum en het Vasamuseum wou gaan. Ik was vol (werk)stress vertrokken en dat wreekte zich de eerste uren in Stockholm.
Gelukkig maakte ik al snel een klik en plots, toen ik langs het water slenterde, overviel me een overweldigend gevoel van rust. Ik kan me dat gevoel nog steeds voor de geest halen, zo sterk was het. Het voelde als thuiskomen. Achteraf gezien zou deze citytrip op veel vlakken een nieuw begin inluiden. Veel wist ik niet over Zweden. Ik kende ABBA en Roxette. En als verbouwer-met-een-krap-budget had ik de praktische meubeltjes van Ikea leren appreciëren. De jaren die volgden verdiepte ik me niet alleen in de Zweedse taal maar ook in de Zweedse cultuur. Herken je dat, die ene jeansbroek die je in de winkel past en die meteen goed zit? Awel, zo voelt het voor mij met Sverige. It fits me.
Waarom ik me thuis voel in Zweden?
De taal
Ik hou van de klanken. Lange tijd stond ‘Zweeds leren’ op mijn bucket list. Ge weet dat ik daar ondertussen actie ondernomen heb. Hoewel ik zo goed als alles versta en kan zeggen wat ik wil, wil ik het graag nog beter en vlotter kunnen. Practice makes perfect, zeggen ze. Dus wil ik veel naar Zweden reizen want waar kan je een taal beter leren dan ter plekke…
Het buitenleven
Ja, die donkere winters… Eerst dit: in het zuiden van Zweden is het niet veel sneller donker dan hier. Zweden is erg uitgestrekt. Je vindt in dit artikel dus best wat veralgemeningen, clichés en andere gemiddelden waar de uitzonderingen de regel bevestigen. Terug naar die donkere winters. Als tegengif gaan de Zweden als het licht is zoveel mogelijk naar buiten om te bewegen. In de wintermaanden maken ze gebruik van dat beetje daglicht om buitenactiviteiten te doen, na zonsondergang maken ze het knus en gezellig binnen met kaarsjes.
De terugkeer van de lente wordt er uitgebreid gevierd: met lange wandelingen, terrasjes en zelfs een heuse feestdag: Walpurgisnacht. Dit feest gaat door op 30 april. Ze steken grote vuren aan en zingen liedjes om de lente te vieren.
En ook ik profiteer echt van elke gelegenheid om naar buiten te trekken. Genieten als het mooi weer is en wat meer werken als het regent, dat is voortaan het plan 🙂 En kaarsjes aansteken om de charme van de winter volledig uit te spelen.
In Zweden draag je trouwens nooit schoenen binnen. In de winter is dat vanzelfsprekend: anders is het binnen meteen een boeltje met alle smeltende sneeuw. En het zorgt voor een meer ontspannen sfeer, het hele jaar door. Iets om niet te vergeten als je bij Zweden thuis uitgenodigd wordt voor een feestje. Schoenen blijven aan de deur staan. Je kan dus maar beter sokken zonder gaten aantrekken, haha.
Scandinavisch design
Geen dure design meubels in mijn huisje. Ook al zou ik dat willen, de portemonnee laat het niet toe. Of moet ik zeggen: heeft andere prioriteiten? Maar ik zie het wel graag, dat strakke, ietwat koele, minimalistische dat zo typisch is voor het Zweedse (Scandinavische) design.
Idem voor de kledij: ik ben nooit fan geweest van drukke motieven. Zwart is eigenlijk al jaren mijn kleur. Gelukkig ben ik een wintertype en mag ik zwart dragen. Ik kies voor mijn minimalistische garderobe vaker voor comfortabel en casual maar zoals je in Stockholm zo vaak ziet, nylons met sportschoenen onder? Sorry, dat gaat me nog een stap te ver!
Fika!
Eén of twee keer per dag nemen de Zweden een koffiepauze om bij te praten. Deze Zweedse traditie neem ik met plezier over. Fika, liefst met wat lekkers (zoets) erbij. En je mag ook wat anders nemen dan koffie. Lees hier alles over fika, de Zweedse koffiepauze.
Op café bestelt en betaalt iedereen voor zichzelf. Iets waar ik me helemaal in kan vinden. In België hebben we de gewoonte van rondjes te geven. Allemaal gezellig en al maar als jij het de hele avond op watertjes doet en de rest van het gezelschap biertjes of dure cocktails achterover slaat is het evenwicht snel zoek. Ook op restaurant betaalt elk zijn deel. Of iemand betaalt en de rest ‘swisht‘ meteen hun bijdrage. Gelukkig zijn er ook bij ons steeds meer betaalapps ingeburgerd.
Wist je trouwens dat de Zweden feestdagen naar eten noemen, een ware cake calendar? Je hebt kanelbullens dag, Fettisdagen waarop ze semlor eten, ze vieren wafeldag, en veel meer.
Nu we het toch over eten hebben… Er zijn ook wel een paar Zweedse dinges die me niks zeggen. In de Zweedse keuken gebruiken ze vaak haring. Niet slecht maar haring is voor mij na al die jaren als jobstudent in een zeehondenopvangcentrum nog altijd zeehondenvoer, haha. En lakrits, de drop waar de Zweden zo gek op zijn en zelfs als ijscrème-smaak hebben, krijg ik echt niet binnen!
Werkdagen van 6 uur…
Tja, what can I say? Werkdagen van 6 uur, willen we dat niet allemaal? Sinds ik het boek ‘The Four Hour Workweek’ heb gelezen probeer ik efficiënter te werken zodat ik sneller gedaan heb. Da’s als freelancer natuurlijk gemakkelijker dan als werknemer. Maar meer nog dan die 6 uur is het vooral de attitude van je collega’s: ze kijken niet vreemd op als je rond 16u al vertrekt om bijvoorbeeld de kinderen van school te halen. Of als je op vrijdag wat vroeger stopt om naar je zomerhuisje te gaan. Laat blijven werken, ’s avonds laat nog mailtjes versturen,… In Zweden zijn dit geen statussymbolen. Het zegt weinig over je productiviteit. Dat ze ginder gemiddeld genomen gelukkiger zijn en minder ziektedagen optekenen zegt veel meer.
In de rij
Net als de Britten gaan ook de Zweden netjes in de rij staan wachten tot het hun beurt is. Ook al heb ik niet altijd even veel geduld, ik vind dat wel netjes. Ik ga altijd rechts op de roltrap ga staan zodat wie meer haast heeft, links kan passeren. En net zoals ik me in de Colruyt kan ergeren aan mensen die de pijltjes niet volgen, erger ik me ook aan roltrapblokkeerders.
Nog zo’n eigenaardigheidje: de meeste Zweden komen altijd op tijd. Het is een vorm van respect voor de ander. Een werkpuntje voor mezelf. Meestal plan ik om op tijd te zijn maar vaak schat ik de tijd verkeerd in waardoor ik ofwel te laat ben, ofwel veel te vroeg ben en dus ondertussen nog maar iets anders ga doen waardoor ik alsnog te laat ben. In het Zweeds noemen ze dit een ‘tidsoptimist‘.
Duurzaamheid
Recycleren is er heel goed ingeburgerd en ook bij bedrijven is duurzaamheid haast vanzelfsprekend. Ook de Zweedse koning denkt milieubewust. Hij pleitte er enkele jaren geleden nog voor om geen bad meer te installeren in nieuwbouwwoningen. Met een douche verspil je namelijk minder drinkwater dan met een bad.
Hoera ook voor het aanbod vegetarische producten in de supermarkt, de vegetarische gerechten op de menu’s in de restaurants tot zelfs hamburgerketens die maar liefst 5-7 verschillende soorten vegetarische burgers aanbieden (Ja, Max Burgare!).
Personal space
Ook al vergt mijn job vaak small talk, ik ben daar eigenlijk niet zo’n fan van. Zeker niet in mijn vrije tijd. Het is niet omdat we toevallig ergens samen moeten wachten, dat je me ook per se moet aanspreken. Niet nodig om die ‘awkward silences’ te gaan opvullen.
Ik vind dat gereserveerde imago van de Zweden prima! En vergis je niet, eens ze je kennen zijn de Zweden trouwens bijzonder hartelijke mensen!
Wat doe je als je iemand ontmoet in Vlaanderen? Een hand? Een kus? Drie kussen? Ik vind dat altijd een moeilijke, zeker in internationaal gezelschap. Zo is er een Franse kennis in een groepje waar we de gewoonte hebben één kus te geven als we elkaar ontmoeten. Maar hij als Fransman gaat voor 2 terwijl wij in België dan eigenlijk al aan 3 denken (zoals bij felicitaties) en hij dan meteen voor een vierde gaat. Huh, verwarrend much?! Voor mij hoeft al dat gekus niet. In Zweden is het allemaal wat makkelijker: ontmoet je iemand voor de eerste keer geef je een hand. Vrienden (of eigenlijk zowat iedereen die je eerder al eens ontmoet hebt) krijgen een stevige knuffel, geen gekus!
Popmuziek!
Ik herinner me nog de windmachine van Carola op het Eurovisiesongfestival toen ze Invincible zong. In 2004 was Lena Phillipsson met ‘It Hurts’ één van mijn favorieten. En uiteraard herinner ik me ook nog alle Zweedse winnaars van de afgelopen jaren: Charlotte Nilsson (nu Charlotte Perelli), Loreen (2x!) en Måns Zelmerlöw.
Mijn favoriete liedjes uit deze zangwedstrijd bleken vaak uit het Noorden te komen. En de Melodifestivalen-lijst op Spotify staat hier ook vaak op. Beste VRT, ik wil ook zo’n Melodifestivalen in België! Een echte show met acts van de presentatoren en met een showballet. De helft van de Zweden kijkt ernaar! En ik ook! Het Eurovisiesongfestival leeft duidelijk in Zweden (in 2016 was ik er zelf bij!).
Maar Zweden heeft meer te bieden dan Eurovisie-schlagers. Als prille tiener luisterde ik uren naar Roxette. En wie kent The Cardigans, Neneh Cherry, Eagly Eye Cherry,… nog? Allemaal Zweeds! Ook achter de schermen zit vaak een Zweedse producer of songwriter.
Zou jij in Zweden kunnen wonen? Heb jij ook zo’n klik met een ander land of een andere cultuur?
Oorspronkelijk gepubliceerd op Heidi by the Sea, in mei 2016.
