Je vindt hier uiteraard vooral reisinformatie en -inspiratie. Voor wie zich wat meer in het land wil verdiepen, komen af en toe ‘typisch Zweedse dingen‘ aan bod. Op deze verkiezingsdag (de Zweden verkiezen vandaag, 9 september 2018, een nieuw parlement) leek het me interessant wat dieper in te gaan op de Zweedse politiek, de verkiezingen en de politieke partijen in Zweden.
Verkiezingen in Zweden
Zweden is, net als België en Nederland, een parlementaire constitutionele monarchie. De koning heeft een eerder symbolische functie en de regering en het parlement besturen het land. De regering en riksdagen (het parlement) dragen de wetgevende macht. Riksdagen bestaat uit slechts 1 kamer met 349 verkozenen. In 29 kiesdistricten kiezen ze 310 parlementsleden op basis van evenredige vertegenwoordiging. De overige 39 zetels verdelen ze over de verkozen partijen. In de regering zetelen 24 ministers.
Elke 4 jaar zijn er verkiezingen. Net als bij ons wordt een formateur aangesteld. In Zweden kan een regering ook zonder meerderheid aan de macht komen, zolang de meerderheid van het parlement ook niet ’tegen’ stemt. Na het samenstellen van de regering stemt het parlement ook over de begroting. Als ze de begroting verwerpen, kan dit leiden tot vervroegde verkiezingen.
De Zweden hebben stemrecht vanaf 18 jaar (maar dus geen stemplicht). De voorbije weken zag je dan ook heel wat oproepen op Zweedse sociale media om te gaan stemmen. Dit jaar vallen de verkiezingen voor de gemeenteraden en de provincieraden samen met deze voor het Zweedse parlement. Het parlement zetelt in riksdagshuset, op Helgeandsholmen – een deel van Gamla Stan en vlakbij het koninklijk paleis in Stockholm. Naast de verkiezingen zijn er ook referenda. Zo mocht de Zweedse bevolking in 1955 stemmen over langs welke kant van de weg ze zouden rijden. Recenter waren er ook referenda over het al dan niet toetreden tot de euro.
Zweedse regering en parlement 2014-2018
De voorbije 4 jaar had Zweden een minderheidsregering van centrum-links, geleid door de sociaal-democraten, samen met groen. Stefan Löfven was de premier. In zijn ministerraad had hij te maken met verschillende schandalen en ministers die vervangen werden.
Lokale politiek
De gemeenteraad wordt om de 3 jaar verkozen. Jaarlijks wordt een voorzitter voor de gemeenteraad verkozen die de rol van wat wij kennen als burgemeester op zich neemt. De provinciale kiesdistricten stemmen overeen met de ‘län’ (= Zweedse provincie). Ook hier zijn het rechtstreeks verkozenen.
Sami Parlement
In zowel Zweden, Finland, Noorwegen als Rusland is er ook een Sami parlement. Dat komt hier later nog eens aan bod in een apart artikel.
Zweedse politieke partijen
Net zoals in de meeste West-Europese parlementen heeft het Zweeds politieke landschap 2 kanten: links en rechts. Aan de linkse, progressieve kant hebben we de Socialdemokraterna (S), Vänsterpartiet (V) (vänster = links), en de groenen of Miljöpartiet de Gröna (MP). De rechtse, conservatieve kant bestaat uit Liberalerna (L), Centerpartiet (C), Moderaterna (M) (=gematigden) en het kleinere Kristdemokraterna (KD). Sinds 2010 steeg de populariteit van het uiterst-rechtse Sverigedemokraterna (SD). Er heerst momenteel een cordon sanitaire. Geen enkele andere partij wil met SD in een regering stappen. Vraag is of dit ook blijft na de verkiezingen van 9/9/2018.
Spreek je een mondje Zweeds en wil je meer weten over de verkiezingen in Zweden? Hier vind je een lijstje met Zweedse media.
