Knutsdagen, het einde van de kerstperiode

Misschien heb jij je kerstboom al lang weer opgeborgen? Als je het volgens de Zweedse traditie wil doen, dan is 13 januari het moment om alle kerstversiering weer op te ruimen. Al sinds de 17e eeuw vieren de Zweden 20 dagen na kerst het einde van de kerstperiode. 13 januari is tjugondedag jul of tjugondag Knut – ook wel Knutsdagen genoemd.

Snel naar:

Julgransplundring

Sinds de 19e eeuw is Knutsdagen ook het moment waarop de kerstboom weer afgebroken wordt. Er wordt rond de kerstboom gedanst, spelletjes gespeeld, de decoratie wordt uit de kerstboom gehaald, de kinderen krijgen de smällkaramäller, karamelsnoepjes en pepparkakor die als decoratie opgehangen werden en tenslotte wordt ook de kerstboom weggedaan. In Nordiska Museet in Stockholm kan je op 13 januari (of het weekend ervoor) zo’n Julgransplundring bijwonen.

Deense hertog

Van waar komt de naam Knutsdagen? De Deense hertog Knut Lavard werd op 7 januari 1131, toevallig de dag na de dertiende dag na Kerst – destijds het moment dat de kerstperiode eindigde, vermoord. Later werd hij heilig verklaard. En zoals het bij heiligen hoort, kreeg hij zijn eigen dag op zijn sterfdag. Knutsdag werd bijna 400 jaar gevierd in Zweden met carnaval-achtige festiviteiten.

Aan het einde van de 17e eeuw werd de kerstperiode een week verlengd en ook Knutsdagen schoof een week op. De reden was dat elk groot kerkelijk feest van weleer 8 dagen later een na-feest had, een zogenaamd octaaf.

Knutsdagen wordt naast Zweden ook in Finland en delen van Noorwegen gevierd. Het Zweedse gezegde luidt: “Knut driver julen ut”. In de loop der tijd zijn hier ook varianten op verzonnen zoals “Knut kastas granen ut“.